Nöbetçi Eczaneler
Rize’nin unutulmaz simalarından biri olan Bayram Ali Tatoğlu, halk arasında “Rize’nin Deniz Gezmiş’i” ve “kentin Bayram’ı” olarak anılan, mücadele dolu kısa ömrüyle hafızalarda iz bırakan bir isimdi. 1951 yılında Rize’de dünyaya gelen Tatoğlu, genç yaşta hem sporcu, hem işçi, hem de toplumsal dayanışmanın simgesi bir halk önderi haline geldi.
Spordan Mahalleye, Fabrikadan Sınıf Mücadelesine
Rize Lisesi’nden mezun olan Tatoğlu, öğrencilik yıllarında Rizespor Genç, Çayspor, Çaykurspor, YSE, Derepazarıspor gibi takımlarda futbol oynadı. Kürek ve yüzme sporlarıyla da ilgilendi. Çaykur’da işçilik yaptığı yıllarda Rizespor altyapısında antrenörlük yaptı; işçi tulumunun içinde hem sporcu hem örgütçü kimliğiyle öne çıktı.
Ancak Bayram Ali Tatoğlu’nun hikâyesi yalnızca spor ya da emekle sınırlı değildi. Mahalle derneklerinden cami cemiyetlerine, çocuk yardımlarından işçi örgütlenmelerine kadar çok geniş bir alanda halkın içinde, halkla beraber yaşıyor ve mücadele ediyordu.
Bir Kentin Robin Hood’u
Dar gelirli ailelere ve çocuklara yaptığı yardımlarla kısa sürede Rize’nin sevilen isimlerinden biri haline gelen Tatoğlu, halk arasında “Rize’nin Robin Hood’u” olarak anıldı. Siyasi görüşleri nedeniyle öğretmenlik yapmasına izin verilmeyen Tatoğlu, Rize’ye döndükten sonra Zihni Derin Çay Fabrikası’nda mevsimlik işçi olarak çalışmaya başladı ve burada işçi sınıfını örgütleme faaliyetlerine katıldı.
Arkadaşı sanatçı-yazar Şenol Morgül, onu “kavgayı ortada, iyiliği gizli yapan bir masal kahramanı” olarak tanımlıyor. Tatoğlu, yalnızca sol siyasi hareketlerde değil, aynı zamanda cami dernekleri gibi dini yapılarla da ilgilenmiş, farklı toplumsal kesimleri bir araya getirebilmiş sıra dışı bir halk önderiydi.
30 Temmuz 1980: Rize’nin Bayramı Yitirdiği Gün
Tatoğlu, 30 Temmuz 1980 gecesi çalıştığı fabrikadan çıkıp Reşadiye Mahallesi’ndeki bir toplantıya giderken pusuya düşürüldü ve silahlı saldırıda hayatını kaybetti. Vücuduna kaç kurşun isabet ettiği, balistik raporu gibi detaylar hiçbir zaman kamuoyuna açıklanmadı.
Cenazesi Rize tarihinin en büyük katılımlarından birine sahne oldu. Yaklaşık 10 binden fazla kişinin katıldığı törende, Çaykur’un 42 fabrikasında işçiler şalter indirerek yürüyüşe katıldı. Annesi Fatma Tatoğlu da oğlunun yanına defnedildi. Annesinin vasiyetiydi: “Artık ailemizde kimseye Bayram Ali adı verilmesin…”
Yaşarken Efsane, Ölümünden Sonra Sembol
Bayram Ali Tatoğlu’nun ölümünden onlarca yıl geçmesine rağmen, Rize halkının hafızasında yaşamaya devam ediyor. Mücadelesi, iyiliği ve adanmışlığı; onu klasik bir militan figüründen öteye taşıyarak, yerel bir efsaneye dönüştürdü.
Bugün Rize’de hâlâ bazı sokaklarda onun adı fısıldanır, bazı gönüllerde onun hikâyesi saklanır. O bir şehrin Bayramı’ydı. Ve o bayram, Rize halkının hafızasında her zaman yaşatılacak.
Fatih Sultan KAR / İST.
