“DON”DAN ÇAY’I YANAN MÜSTAHSİL DİKKAT!

Kamil Engin Islamoğlu hemşerimiz çay bahçelerinde yaşanan don hasarına dair fevkalade yararlı bir yazı kaleme aldı

Yapılmaması ve Yapılması gerekenleri tek tek sıraladı. Çay üreticisi iseniz mutlaka okuyunuz, tanıdıklarınıza paylaşınız

Her zamanki duyarlılığınız için teşekkürler Sayın İslamoğlu

Rize’de yaşanan Tarımsal Don Hasarı sonrası, çay üreticileri bahçelerinde nasıl bir çalışma programı uygulamalı ?

1. YAPILAMAMASI GEREKENLER

2025 Yılında ASLA, çay hasadı öncesi beyaz çay saçmalığı adı altında toplanması istenen, ve don zararı sonrası zaten az sayıda kalmış olan, siyah ve ve yeşil çay üretiminde ana kalite ham maddesi olan TOMURCUKLAR koparılmamalıdır. Ki bu günümüz ekonomik koşullarında, tüketicilerin kilosuna (henüz yeni zamlar yapılmamış durumda) ortalama 6.5 $ ödediği mamül siyah ve yeşil çayın “hileli üretimi” demek olur !

ASLA, üreticiler “erken hasada” yönelmemelidir. Özellikle don zararı sonrası sürgünlerin HASAT OLGUNLUĞUNA erişmesi beklenmelidir. Aksi halde, don nedeniyle yüksek doku hasarına uğramış ve henüz olgunlaşmamış taze sürgünlere, hiç bir teknik standardı bulunmayan motorlu çay hasat makineleri ile verilecek ikinci bir hasar ; 2. ve 3. sürgün dönemlerinde lignin ve selüloz (odun) oranlarında yüksek artışa neden olur !

Don zararına uğramış çay bahçelerinde ASLA, “hızlı hasat” yapılmamalıdır. Ne demektir bu ?

Don zararı etkisi bir çay bahçesinde homojen/aynı düzeyde olmaz bu nedenle, SEÇİCİ HASAT uygulanmalıdır, öncelik Don zararı nispeten daha az olan ve hasat olgunluğuna erişmiş ocaklardan başlanarak yapılmalıdır.

2. YAPILMASI GEREKENLER

Don zararına uğramış çay bahçelerinde : 1.Sürgün hasadı sonrasında ; içerisine Zn/Çinko mikro besin elementi bulunan LEONARDİT (doğal organik madde kaynağı olarak) 25 kg/dekar uygulamak hem toprak mikro florasını hem de, 2. ve 3. sürgünlerde rekolte kayıpları ile sürgün kalitesinde ki düşüşleri önlemeye yardımcı olur. Özellikle don zararı sonrası çinko elementi, taze sürgün üretiminde artış için temel besindir.

Çay bahçelerinde, çay ile besin rekabetine girecek tüm yabancı ot vb yıllık bitkiler köklerinden kaldırılacak şekilde koparılmalı ve bahçe dışına çıkarılmalıdır.

Budanmış alanlara, havadaki serbest Azotu, toprağa bağlayan yemeklik baklagiller ekilmelidir.

Bu yıl aklı başına gelmiş olan çay üreticileri ; 2025 yılı 4.sürgünü (olursa) hasat etmemelidir.

Şiddetli don zararı olan ocaklarda özellikle yaz aylarında, toprak kaynaklı patojen ve bakteriyel hastalıklar ortaya çıkabileceği için, bahçeler kontrol edilmeli ve bölgesel epidemiye dönüşmeden, zirai karantina uygulama önlemleri Tarım İl Müdürlükleri tarafından hazırlanmış olmalıdır.

Tarım Bakanlığınca, çay tarımında yaygın olarak kullanılmaya başlanan motorlu çay hasat makineleri için teknik ve ticari standart getirilmeli.

Tarım Bakanlığınca ; çay üreticilerine (ÇKS kayıt belgeli üreticilere) yönelik “küçük baş” (tercihen keçi ırkı) hayvancılık destek programı başlatılmalıdır.